Hemoliza, czyli rozpad erytrocytów z uwolnieniem hemoglobiny do surowicy, jest jednym z najczęstszych problemów przedanalitycznych w laboratoriach weterynaryjnych. Może znacząco wpłynąć na wiarygodność wyników badań krwi, co z kolei utrudnia postawienie prawidłowej diagnozy i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Jakie są najczęstsze przyczyny hemolizy, jak możemy jej zapobiec oraz co zrobić gdy uzyskanie próbki wolnej od hemolizy jest niemożliwe?
Hemoliza może wystąpić zarówno in vivo (w organizmie zwierzęcia), jak i in vitro (poza organizmem, w probówce). Najczęstsze przyczyny hemolizy to:
choroby powodujące rozpad krwinek (np. babeszjoza, choroby autoimmunologiczne, zatrucia lekami)
błędy podczas pobierania krwi (np. zbyt cienka igła, zbyt silne zasysanie krwi, zbyt gwałtowne mieszanie próbki)
zbyt długie przechowywanie próbek przed badaniem lub przechowywanie próbek krwi w nieodpowiednich warunkach (np. w zbyt wysokiej temperaturze)
Konsekwencje hemolizy dla wyników badań laboratoryjnych
Hemoliza może znacząco wpłynąć na wiarygodność wyników badań krwi, a w niektórych przypadkach może uniemożliwić uzyskanie wyniku. W takiej sytuacji laboratorium jest zmuszone do odrzucenia próbki i zalecenia ponownego pobrania krwi.
Laboratorium zawsze umieszcza stosowną informację na wyniku badania. Informacja ta zawiera zazwyczaj:
stwierdzenie obecności hemolizy
stopień nasilenia hemolizy (lekka hemoliza lub hemoliza)
informację o parametrach, na które hemoliza mogła mieć wpływ
Lekarz weterynarii, analizując wyniki badań krwi, musi wziąć pod uwagę fakt obecności hemolizy i jej potencjalny wpływ na poszczególne parametry.
Praktyczne aspekty diagnostyki
w przypadku stwierdzenia hemolizy in vitro, należy powtórzyć pobranie krwi, zwracając szczególną uwagę na prawidłową technikę pobierania i przechowywania próbek
w przypadku, gdy wyniki badań są niejednoznaczne z powodu hemolizy, należy rozważyć wykonanie dodatkowych badań diagnostycznych, takich jak badanie moczu, badanie szpiku kostnego lub badania obrazowe
w przypadku gdy nie ma możliwości powtórzenia badania, zalecamy interpretowanie wyników z dużą ostrożnością
W niektórych sytuacjach klinicznych, hemoliza in vivo może być nieunikniona, np. w przebiegu ciężkich chorób hemolitycznych. W takich przypadkach, uzyskanie próbki krwi wolnej od hemolizy może być niemożliwe.
W przypadku, gdy nie ma możliwości uzyskania próbki bez hemolizy, a stan pacjenta jest niestabilny, należy rozważyć następujące postępowanie:
analiza kluczowych parametrów - skup się na analizie parametrów, które są kluczowe dla oceny stanu pacjenta i które są stosunkowo mniej podatne na wpływ hemolizy
ograniczenie analizy mniej istotnych parametrów - unikaj analizy parametrów, które mogą zostać znacząco zafałszowane przez hemolizę, zwłaszcza jeśli nie są one kluczowe dla podjęcia decyzji terapeutycznych
odroczenie badań - jeśli stan pacjenta na to pozwala, warto odroczyć wykonanie mniej istotnych badań laboratoryjnych do czasu poprawy stanu pacjenta i ustąpienia hemolizy
monitorowanie tendencji - w przypadku konieczności monitorowania parametrów, które mogą być zafałszowane przez hemolizę, skup się na obserwowaniu tendencji zmian, a nie na pojedynczych wartościach bezwzględnych
korelacja z obrazem klinicznym - zawsze interpretuj wyniki badań laboratoryjnych w kontekście obrazu klinicznego pacjenta, pamiętaj, że w przypadku nasilonej hemolizy in vivo, wyniki badań laboratoryjnych mogą być jedynie orientacyjne
Comentarios