Pasożyty przewodu pokarmowego jako przyczyna niedokrwistości u młodych zwierząt – znaczenie wczesnej diagnostyki i terapii

Niedokrwistość u młodych psów i kotów jest częstym i niejednoznacznym objawem. Choć w różnicowaniu bierze się pod uwagę choroby zakaźne, niedobory żywieniowe czy wady genetyczne, często niedocenianą, a istotną przyczyną pozostają inwazje pasożytów przewodu pokarmowego. U młodych zwierząt, zwłaszcza o zaniedbanej profilaktyce, pasożyty przewodu pokarmowego mogą prowadzić do znacznej utraty krwi, upośledzenia wchłaniania składników odżywczych i wtórnych zaburzeń hematopoezy.

MECHANIZMY PROWADZĄCE DO NIEDOKRWISTOŚCI

• Utrata krwi do światła jelita - pasożyty hematofagiczne, takie jak: Ancylostoma caninum (tęgoryjec psów), Ancylostoma tubaeforme (tęgoryjec kotów) czy Uncinaria stenocephala przytwierdzają się do błony śluzowej jelita cienkiego, uszkadzają naczynia włosowate i prowadzą do powstawania mikrokrwawień. U młodych zwierząt, u których objętość krwi krążącej jest stosunkowo mała, nawet umiarkowana inwazja może doprowadzić do istotnej niedokrwistości, często mikrocytarnej i hipochromatycznej z towarzyszącym niedoborem żelaza.

• Zaburzenia wchłaniania - zakażenia pasożytnicze (np. Toxocara spp., Giardia spp.) mogą prowadzić do zapalenia i uszkodzenia śluzówki jelita, skutkującego zaburzeniami wchłaniania. Deficyt żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego pogłębia stan niedokrwistości, a ponadto spowalnia regenerację układu czerwonokrwinkowego.

  
  

• Utrata białek i żelaza - biegunka, często towarzysząca inwazjom pasożytniczym, może prowadzić do utraty białek i elektrolitów, a pojawiająca się w konsekwencji hipoproteinemia z niedoborem żelaza wpływa negatywnie na erytropoezę.

• Wpływ ogólnoustrojowy i immunologiczny - niektóre pasożyty mogą modulować odpowiedź immunologiczną gospodarza, prowadząc do wtórnego zahamowania erytropoezy lub zwiększonej destrukcji erytrocytów przez układ odpornościowy.

DIAGNOSTYKA

Inwazje pasożytnicze są powszechne u młodych zwierząt, a im wcześniej postawimy rozpoznanie tym większa szansa na uniknięcie poważnych konsekwencji zdrowotnych. Diagnostyka zakażeń pasożytniczych powodujących niedokrwistość u młodych zwierząt nie jest z reguły skomplikowana, składa się na nią:

Badanie kliniczne:

• najczęściej obserwowane objawy to bladość: błon śluzowych, osowiałość, słaby przyrost masy ciała, matowa sierść, biegunka

Diagnostyka laboratoryjna:

• morfologia krwi – pozwala ocenić typ niedokrwistości (mikrocytarna, normocytarna, regeneratywna)

• badanie kału – podstawowe narzędzie diagnostyczne (metody mikroskopowe, testy IC oraz Elisa, badania metodą PCR)

  
  

SKUTECZNE LECZENIE

Badanie parazytologiczne kału umożliwia zastosowanie farmakoterapii celowanej, dobranej do konkretnego przypadku zarówno pod względem zastosowanego leku jaki i długości trwania terapii. Nie można także pominąć znaczenia higieny środowiska (mechaniczne oczyszczenie środowiska, odkażanie, kąpiele zwierzęcia - w zależności od konkretnych potrzeb). Kluczową rolę dla skuteczności leczenia odgrywa kontrolne badanie kału, po zakończonym leczeniu.

Gdy inwazja pasożytnicza spowodowała niedokrwistość, poza leczeniem przyczynowym warto także zastosować leczenie wspomagające:

• suplementacja żelaza, witamin B12 i kwasu foliowego

• w ciężkich przypadkach transfuzja krwi

• nawodnienie i wsparcie żywieniowe – zwłaszcza w przypadku zaburzeń wchłaniania

Pasożyty przewodu pokarmowego stanowią istotną, a często bagatelizowaną przyczynę niedokrwistości u młodych psów i kotów. Ich wpływ na zdrowie może być dramatyczny, jeśli nie zostaną wcześnie rozpoznane i skutecznie leczone. Kluczowe znaczenie ma szybka diagnostyka, oparta nie tylko na objawach klinicznych, ale przede wszystkim na celowanych badaniach laboratoryjnych. Włączenie rutynowych badań kału i ścisłe przestrzeganie schematów odrobaczania powinno stanowić standard opieki nad pacjentami pediatrycznymi w każdej praktyce weterynaryjnej.

PODTSAWOWE ZASADY PROFILAKTYKI PRZECIWPASOŻYTNICZEJ PSÓW I KOTÓW - PRZYPOMNIENIE

• Odrobaczanie- pierwsze odrobaczenie powinno mieć miejsce w wieku 2–3 tygodni i być powtarzane co 2–3 tygodnie do ukończenia 12 tygodnia życia, następnie co miesiąc do ukończenia 6. miesiąca, potem zgodnie z ryzykiem środowiskowym i rekomendacjami ESCCAP

• Kontrola pasożytów środowiskowych – regularna dezynfekcja legowisk, kuwet, unikanie kontaktu z kałem innych zwierząt

• Monitoring - badanie kału u młodych zwierząt co najmniej 2 razy do roku