Ciężar właściwy moczu to element rutynowo określany w badaniu ogólnym moczu. Od czego zależy jego wartość oraz dlaczego warto zatrzymać się na chwilę przy tym parametrze analizując wyniki pacjenta?
CZYM JEST CIĘŻAR WŁAŚCIWY MOCZU
Mocz w ok 95% składa się z wody natomiast pozostałe 5% to substancje w tej wodzie rozpuszczone, których dokładne stężenie uzależnione jest od nawodnienia pacjenta.
Oznaczenie ciężaru właściwego moczu jest metodą pomiaru koncentracji substancji rozpuszczalnych w moczu. Substancje te to elektrolity oraz produkty przemian metabolicznych (jak mocznik i kreatynina), które są wydalane przez nerki. Ciężar właściwy moczu to stosunek masy objętości moczu do masy takiej samej objętości wody.
Na ciężar właściwy moczu wpływa liczba substancji rozpuszczonych, ich ilość i masa. Duże cząsteczki takie jak mocznik, glukoza i białka mogą zwiększać ciężar właściwy moczu bardziej niż np. sód.
CIĘŻAR WŁAŚCIWY MOCZU A FUNKCJONOWANIE NEREK
Zdolność nerek do zagęszczania i rozcieńczania moczu przekłada się na koncentrację rozpuszczonych w nim substancji. Dla przykładu, u zwierząt odwodnionych stężenie rozpuszczonych substancji wzrasta na skutek oszczędzania wydalanej z moczem wody przez nerki. Aby jednak prawidłowo ocenić zdolność nerek do zagęszczania i rozcieńczania moczu konieczna jest znajomość stanu nawodnienia zwierzęcia oraz informacje o ilości pobieranej wody. Wiedzę o stanie nawodnienia daje w pierwszej kolejności badanie kliniczne, ale także wyniki badań krwi, nie można również pominąć danych z wywiadu np. informacji o przyjmowanych lekach.
NORMY
Ciężar właściwy moczu zmienia się w czasie u zdrowych zwierząt w zależności od pobierania wody oraz nawodnienia, u niektórych psów możliwe są nawet ponad dwukrotne zmiany wartości w ciągu 2 godzin. Koty zwykle wytwarzają bardziej skoncentrowany mocz niż psy.
U zdrowych zwierząt można spotkać szeroki zakres ciężaru właściwego (od 1,001 do >1,075 dla psów i od 1,001 do >1,085 dla kotów) jednak jako normę przyjmuje się wartości 1,015 - 1,045 dla psów i 1,035 - 1,065 dla kotów.
PO CO ANALIZOWAĆ WARTOŚĆ CIĘŻARU WŁAŚCIWEGO MOCZU?
Dzięki prawidłowej interpretacji wartości ciężaru właściwego moczu możemy:
ocenić czynność nerek i ich zdolność do zatrzymywania lub wydalania wody
potwierdzić lub wykluczyć wielomocz
określić lub potwierdzić stan nawodnienia pacjenta
ocenić ubytek białka lub innych substancji (bilirubina, glukoza) z moczem
UWAGA!
Nie można interpretować wartości ciężaru właściwego moczu w oderwaniu od stanu klinicznego pacjenta ponieważ może to prowadzić do błędnych wniosków.